środa, 21 maja 2008

Miejsce archeologii w systemie nauk i jej subdyscypliny

Ze względu na cel tej dyscypliny archeologia w tradycji środkowoeuropejskiej (w krajach niemieckojęzycznych i słowiańskich) ściśle łączy się z historią. Natomiast w krajach anglosaskich, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, archeologię uważa się za wiążącą się ściśle z antropologią i etnologią, ponieważ w Nowym Świecie ma miejsce ciągłość między żywymi społeczeństwami plemiennymi badanymi przez antropologię kulturową, a społeczeństwami badanymi przez archeologów. We Francji, gdzie powstanie naukowej archeologii wiązało się przede wszystkim z geologią, archeologię uważa się często także za związaną z naukami o Ziemi.

Chociaż archeologia pierwotnie zajmowała się jedynie najdawniejszymi dziejami człowieka (termin ten pochodzi od greckich słów archaios – starożytny i logos – słowo), obecnie wspomaga również rekonstrukcję czasów historycznych, w tym także i najnowszych.

W związku z tym można wyróżnić:

* archeologię prehistoryczną (pradziejową, prehistoria, archeologia pradziejowa)
* archeologię protohistoryczną (protohistoria)
* archeologię historyczną

Rola źródeł archeologicznych i archeologii jest odmienna dla czasów nieoświetlonych źródłami pisanymi (wówczas archeologia jest jedyną nauką dostarczającą wiedzy na temat przeszłości społeczeństw ludzkich) i dla czasów historycznych, dla których istnieją źródła pisane (wówczas archeologia pozwala zweryfikować obraz uzyskany dzięki analizie źródeł pisanych i go uszczegółowić).

Nauką różniącą się co do celów, ale podobną ze względu na stosowane środki jest paleoantropologia, zajmująca się poszukiwaniem szczątków zwierząt kopalnych (paleontologia). Powstanie archeologii było związane z pozyskiwaniem zabytków do kolekcji starożytności, dopiero w XIX w. archeologia uzyskała status nauki.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz